STENDHAL’E GÖRE KİMLER POLİTİKA YAPABİLİR
Politika, hayatın her alanında geçerli bir kavram. Bir yandan hepimiz, her an, farklı alanlarda farklı “politika”lar izleriz; bir yandan kendimizi tek bir “ideolojik” bağ ile tanımlar ve aidiyet duygusuna sığınırız. Bir yandan hemen her gün “politika”nın kıvraklığından, kaypaklığından, çamura batmışlığından söz ederiz, öte yandan bir yanımızda hep gizliden “politikacı” olmayı isteriz.
Biz başkalarına politik davrandığımızda bunu, “nabza göre şerbet vermek” olarak olumlarız; başkaları bize politik davrandığında ise, “oynamak, kıvırmak vb” sözcüklerle itham ederek, bize karşı “politika yapmak”la onları suçlarız.
Elbette “politika” kavramı, toplum olarak ona hangi anlam ve değerleri yüklediğimizle ilişkilidir. İdealist bir topluma adanmışlıkla da yapılabilir; toplumda öne geçmenin ve kendisi ve yandaşlarının çıkarlarının toplum aleyhine artmasının bir aracı olarak da kullanılabilir.
Seçim takviminin belirginleşmesiyle birlikte, seçim kanununa ve partilerin kendi adayları için belirledikleri süreçlere göre siyaset dünyamızda da adaylar tek tek görünür olmaya başladılar. Bizim haber sayfalarımız da bu haberler ve isimlerle dolmaya başladı.
Biz bugün politikaya edebiyat penceresinden bir büyük yazar ile bakacağız. Onun görüşlerine değineceğiz. Edebiyat tarihinin en büyük eserlerinden “Kırmızı ve Siyah” ile “Parma Manastırı”nı kaleme almış olan bu büyük yazar Stendhal. Benim seçkilerime bakılırsa Stendhal de politikaya kuşku ile bakanlardandı. Kendi çağının iktidarını simgeleyen monarşi ve taht kavramları konusunda şunları söylüyor:
“Tahtın üzerinde ya da yanında dünyaya gelen akıllı kişiler kısa zamanda bütün sezgi inceliğini yitiriyorlar. Bunlar çevrelerinden, kendilerine pek kaba görünen konuşma özgürlüğünü yasaklıyorlar, sadece maskeler görmek istiyorlar.” (Stendhal, (1985), Parma Manastırı, Çev. Nesrin Altınova, Remzi Kitabevi, İstanbul, s.149)
Bugün de öyle değil mi? Siyasi ikbalini, kendi “söylemlerine getirilen yasaklar” üzerine kuran insanların; kısa zamanda, otoritelerini sorgulayanlara karşı geliştirdikleri yasaklarla karşılaşmıyor muyuz? Kimse eleştirilmek ve özsorgulama yapmaya yanaşmıyor; ve hemen tüm otoriter güç odakları “sadece maskeler görmek istiyorlar”. Ne kadar başarılı, ne kadar doğru olduklarını söyleyen, ruhsuz sırıtmalarla yüklü maskeler.
Yine Stendhal, iktidarın bir tehlikesi konusunda da uyarmaktan geri durmuyor. Siyaset, özel yaşamı da tehlikeye atıyor, görünürlük attıkça, ahlaksız oyunların hedefi olma olasılığı da artıyor. Şöyle diyor yazar bu konuda: “Saraya yaklaşan her insan, mutluysa, mutluluğunu tehlikeye atar, her ne olursa olsun, geleceğini bir oda hizmetçisinin entrikalarına bağımlı hale getirir.” (Stendhal, Parma Manastırı, s.454) Bunu da siyaset tarihimizin kara sayfalarında video oyunları olarak biliyoruz.
Bir de iktidarın “birleştirici” J gücüne dikkat çekiyor ve diyor ki: “İktidarda bulunmayan bütün partiler gibi, Raversi partisinde de pek fazla bir birlik yoktu.” (Stendhal, Parma Manastırı, s.377)
Son görüşünü de edebiyat ile politika bir arada olur mu, tartışmasına dayandıralım. Stendhal, edebiyat yoluyla politika yapmanın güçlüklerine değinirken şöyle diyor: “Politika edebiyatın boynuna bağlanmış bir taştır. Altı aya varmaz onu suyun dibine batırır. Hayal ürünü şeyler arasına politika laflarından karıştırmak bir konserde silah patlatmak gibi birşeydir. Bu silah sesi canlı olmadığı gibi kulakları rahatsız etmekten başka bir etki yapmaz… Bu politika okuyucuların yarısını ölesiye kızdıracak, politikayı sabah gazetesinde bambaşka bir özellikte, tazelikte bulan öteki yarısının canını sıkacaktır.” (Stendhal, (1968), Kırmızı ve Siyah, Çev.Cevdet Perin, 5.Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul, s.414)
Özetle, siyaset zor zenaat… Ülkenin dört yanında, bu amaçla yola çıkanlara başarılar diyelim.
